Większość z Was zna pewnie przerażającą i tragiczną sprawę Kamilka z Częstochowy. Śmierć chłopca stała się motywem do wzmocnienia standardów ochrony małoletnich, a wprowadzająca odpowiednie zmiany w przepisach ustawa nazwana została symbolicznie Ustawą Kamilka. Czy dotyczy restauratorów?

Mimo że od wejścia ustawy w życie nie minął nawet rok, na jej kanwie powstało wiele mitów. Restauratorzy nie wiedzą nawet, czy ich ta ustawa obowiązuje. A jeżeli tak, to jakie zmiany powinni wprowadzić. Spróbuję podpowiedzieć, w jaki sposób wdrożyć tzw. Lex Kamilek w restauracji.

Z formalnego punktu widzenia

Patrząc na przepisy prawa, ustawa nakazuje wprowadzenie standardów ochrony małoletnich w formie osobnego dokumentu, oprócz placówek oświatowych, również podmiotom świadczącym usługi hotelarskie oraz turystyczne, a także prowadzącym inne miejsca zakwaterowania zbiorowego. Na pierwszy rzut oka wydaje się zatem, że restauracje nie mają takiego obowiązku.

Jest to jednak, moim zdaniem, wniosek fałszywy. W każdej z interpretacji dotyczących Ustawy Kamilka, którą zdarzyło mi się czytać, a przeczytałam ich wiele, znajduję bowiem informację, że hotel w rozumieniu ustawodawcy ujmowany jest szeroko ? nie tylko jako recepcja czy pokoje hotelowe, ale także restauracja czy bar. A skoro tzw. Lex Kamilek stosuje się do restauracji czy baru, który mieści się w hotelu, w mojej ocenie stosuje się go również do wszelkich placówek gastronomicznych działających jako samodzielne podmioty, niezależnie od działalności hotelu. Przesądzenie tego powoduje, iż jako restaurator masz określone obowiązki, których realizacji wymagają od Ciebie obowiązujące przepisy prawa.

Po pierwsze powinieneś sporządzić dokument, który będzie regulował standardy ochrony małoletniego w Twojej restauracji. Powinien to być zbiór zasad i procedur, które będą określały między innymi zasady przygotowania personelu do ich stosowania, w tym sposób reakcji osoby lub osób odpowiedzialnych za zawiadomienie organów ścigania lub sądu opiekuńczego o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro małoletniego znajdującego się w restauracji jest zagrożone.

Od razu muszę jednak uspokoić ? nie musisz przygotowywać takiego dokumentu sam. Zarówno na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości, jak i kilku fundacji zajmujących się pomocą małoletnim ofiarom przestępstw zostały udostępnione wzory tego dokumentu, które wystarczy dopasować do działalności Twojej restauracji.

Po drugie tak opracowane standardy ochrony małoletnich powinieneś udostępnić na swojej stronie internetowej oraz wywiesić w widocznym miejscu w restauracji ? w wersji pełnej i skróconej. Wersja skrócona powinna być skierowana do małoletnich, napisana prostym, zrozumiałym dla nich językiem oraz powinna zawierać informacje istotne dla małoletnich.

Formalności kontra rzeczowe podejście do problemu

Chodzi o rzeczowe podejście do problemu, a więc przeszkolenie personelu tak, aby zwracał uwagę na potencjalne zagrożenie dobra małoletnich odwiedzających Twoją restaurację oraz właściwie na nie reagował.

W trakcie wizyty w restauracji, która może trwać kilka godzin, da się zauważyć symptomy podejrzenia krzywdzenia dziecka, i to zarówno przez dorosłych, jak i jego rówieśników. Musisz pamiętać, że krzywdzenie dziecka może przybrać zarówno postać działania, jak i zaniechania. Krzywdzeniem dziecka będzie również jego zaniedbywanie.

Twoi pracownicy powinni wiedzieć, jak się zachować i gdzie ewentualnie zgłosić zauważone nieprawidłowości. Ich przeszkolenie, a także udostępnienie im obowiązujących standardów ochrony małoletnich, ma za zadanie nie tylko uczulić ich na problem krzywdzenia małoletnich, ale także wypracować pewien schemat działania ? od poczucia obowiązku obserwacji tego, co się dzieje w restauracji, aż do poczucia obowiązku zawiadomienia o zaobserwowaniu negatywnych zjawisk odpowiednim organom.

Im więcej osób zostanie zobligowanych do bieżącego obserwowania sytuacji dziecka oraz zobowiązanych do zawiadamiania o wszelkich zauważonych nieprawidłowościach, tym znacząco zwiększamy szansę krzywdzonych dzieci, że ich sytuacja zostanie dostrzeżona przez dorosłych, którzy będą w stanie pomóc.

Niezależnie od obowiązków prawnych

Dlatego też w mojej ocenie, niezależnie od uznania czy wymogi płynące z Ustawy Kamilka powinny być obowiązkowo stosowane w każdej restauracji, zastosowanie standardów ochrony małoletniego w takim miejscu jak restauracja zawsze będzie pożądane i nigdy nie będzie mogło zostać uznane za błąd.

Przeciwnie, przecież i tak w sytuacji, w której Ty lub Twój pracownik zauważycie jakieś niepokojące zachowania gości restauracji w stosunku do małoletnich, powinniście zareagować i spróbować mu pomóc, i to niezależnie od tego, czy uznamy, że Lex Kamilek obowiązuje restauracje, czy też nie. Taki obowiązek wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa i dotyczy nie tylko pracowników restauracji, ale każdego, kto jest świadkiem krzywdzenia dziecka czy nawet osoby dorosłej.

Nie dajmy się zwariować

W przypadku nowych regulacji na początku ich stosowania pojawia się wiele mitów na dany temat. Nie dalej jak w tym tygodniu dowiedziałam się przykładowo od klientów, iż restauracje mają odtąd zakaz organizowania animacji dla dzieci, w tym przykładowo tradycyjnych mikołajek, w trakcie których Mikołaj rozdawał będzie dzieciom prezenty.

Cóż, moim zdaniem absolutnie tak nie jest. Faktem jest jednak, że w sytuacji, gdy organizujesz animacje dla dzieci, animator powinien spełniać standardy określone w Ustawie Kamilka, a więc powinien zostać sprawdzony we wskazanych w ustawie rejestrach oraz przedstawić zaświadczenie o niekaralności. Od tej pory każda osoba, która wykonuje bezpośrednio czynności wobec małoletnich przed dopuszczeniem do pracy z dziećmi będzie musiała zostać w odpowiedni sposób sprawdzona.

To w mojej ocenie kolejny dowód na to, że działalności restauracji nie da się oderwać od ochrony małoletnich, bo bywa również związana z opieką nad małoletnimi. W każdej takiej sytuacji bez żadnych wątpliwości restaurator ma obowiązek zastosowania wszelkich regulacji mających na celu ochronę małoletnich.

Osobiście rekomendowałabym stosować standardy ochrony małoletnich w restauracji. Na pewno nikomu tym nie zaszkodzisz, a możesz przy okazji zrobić wiele dobrego.

Marta Kosecka

adwokat, właścicielka Kancelarii Adwokackiej w Gdyni, autorka bloga przepisnagastronomie.pl