Firma nie będzie mogła odsunąć od pracy osoby, która odmawia wykonania testu na COVID-19 lub okazania certyfikatu zaszczepienia, i nie płacić jej za ten czas. Nie będzie też miała prawa zwolnić takiego zatrudnionego.

Takie skutki wywołają przepisy, które m.in. mają umożliwić pracodawcom zdobywanie wiedzy o tym, czy pracownik nie jest zakażony (na podstawie wyniku testu diagnostycznego) lub czy się zaszczepił. Mowa o projekcie ustawy, która dotyczy szczególnych rozwiązań zapewniające możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w czasie epidemii COVID-19, który trafił do Sejmu. Na jego podstawie firmy zyskają wreszcie podstawę do pozyskiwania takich wrażliwych danych, w tym również od klientów (na potrzeby przestrzegania ograniczeń w działalności wprowadzonych w związku z pandemią).

Nowe przepisy ograniczą możliwość działania firm wobec zatrudnionych, którzy są niezaszczepieni i odmawiają poddania się testom diagnostycznym. Zatrudniający będzie mógł jedynie przenieść ich na inne stanowisko, za dotychczasowym wynagrodzeniem. Prawnicy wskazują, że obecnie w niektórych, wyjątkowych przypadkach pracodawca może nie dopuszczać takich osób do pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia, a w wyjątkowych okolicznościach nawet rozwiązać ich umowy.

W trakcie projektowania są regulacje dotyczące tego, w jaki sposób i na jakich zasadach firma będzie mogła żądać od pracownika (lub zatrudnionego na umowie cywilnoprawnej) okazania negatywnego wyniku testu wykonanego nie wcześniej niż 48 godzin przed udostępnieniem pracodawcy. Z obowiązku tego będą zwolnieni zaszczepieni i ozdrowieńcy. W przypadku odmowy wykonania testu lub okazania certyfikatów zaszczepienia lub przechorowania -  firma będzie mogła np. zmienić sposób wykonywania pracy przez zatrudnionych oraz modyfikować ich systemy i rozkłady czasu pracy. Zatrudniający będzie mógł też polecić podwładnemu pracę w innym miejscu, ale w ramach tej samej miejscowości i za wynagrodzeniem nie niższym niż dotychczasowe.

Może to przyczynić się do powstania wielu nowych problemów. Nie jest do końca jasne, kogo mają dotyczyć wymienione rozwiązania, np. czy będzie można dzielić pracowników w zależności od tego, czy są zaszczepieni, i odrębnie organizować im pracę oraz na tych, którzy nie są zaszczepieni. Z przepisu wynika, że przeniesienie może dotyczyć osoby, która nie przedstawi testu lub certyfikatu, a wspomniana reorganizacja obejmie przecież także zaszczepionych. Na podstawie omawianych przepisów nie będzie można też żądać testów od zaszczepionych pracowników, choć mogą się zakazić.

Firma będzie mogła przenieść osobę odmawiającą testu lub niezaszczepioną do pracy na inne stanowisko albo zmienić formę wykonywanych obowiązków - do pracy z domu. Ale nie będzie mogła odsunąć jej od wykonywania obowiązków bez zachowania wynagrodzenia. Tego projektowane przepisy nie przewidują.

Wiele zastrzeżeń budzą ograniczone możliwości pracodawców w przypadku odmowy przedstawienia przez zatrudnionego wyniku testu lub dowodu zaszczepienia. Przedsiębiorcy oczekiwali innego rozwiązania np. umożliwiającego - w ostateczności - wyłączenie pracownika ze świadczenia obowiązków, co niosłoby ze sobą skutki dla wynagrodzenia. Dotyczyłoby to sytuacji, w której nie ma możliwości wskazania innego miejsca pracy.

Skoro przepis jednoznacznie wskaże, że firma ma prawo np. jedynie zmienić stanowisko pracy lub grafik osoby odmawiającej testowania i niezaszczepionej, to - co oczywiste - nie będzie można jej zwolnić z tego powodu. Teraz, w wyjątkowych okolicznościach, wydaje się to możliwe - w szczególności gdy rodzaj świadczonej pracy wymaga testowania lub zaszczepienia, a firma nie ma innych stanowisk.

Należy pamiętać, że zgodnie z projektem ustawy m.in. o przeniesieniu pracownika na inne stanowisko nie będzie naruszało zasady równego traktowania, czyli nie dojdzie do dyskryminacji takiego zatrudnionego. Zastanawiające jest to, czy gorzej traktowane mogą się czuć osoby zaszczepione. Zwłaszcza jeśli one np. nadal muszą intensywnie pracować w kontakcie z klientami, a ich niezaszczepiony, odmawiający testów współpracownik zostanie przeniesiony na inne stanowisko (bez pracy z klientem) za dotychczasowym wynagrodzeniem.